Alles draait om taal
Een oude wijsheid van onderwijsmensen luidt: kijk hoeveel
boeken er thuis in de boekenkast staan en je weet hoe de schoolcarrière van een
kind eruit gaat zien. Er is veel mis aan zo’n opvatting. De andere kant ervan
is: als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje. Ik
hoorde ooit een leraar zeggen: ‘Let op dat kind. Daar zit veel meer in, want
zijn ouders zijn allebei academisch opgeleid.’ Selffulfilling prophecy heet
dat. Hoge verwachtingen leiden namelijk tot betere resultaten bij kinderen.
Toch zit er ook veel waarheid in de opvatting over de
boekenkast. Veel boeken in huis betekent dat vader en moeder veel lezen. Zien
lezen doet lezen. Voorlezen, praten, het zorgt allemaal voor een betere
woordenschat. En een betere woordenschat zorgt voor beter lezen, zorgt voor
beter begrijpen, zorgt voor betere cijfers op school. Lezen is bovendien een
steeds groter probleem in het onderwijs. Lezen is kilometers maken en kinderen
hebben zoveel alternatieven in het leven buiten hun boek.
We voelen aan ons water dat aandacht voor taal en
woordenschat op jonge leeftijd kinderen helpt. Iedere juf of meester op de
basisschool weet dat het nogal wat verschil maakt of een kind op een
peuterspeelzaal of voorschool heeft gezeten of tot zijn vierde thuis is geweest.
Niet dat kind met die volle boekenkast, wel dat kind waar men thuis niet is
gewend veel met elkaar te spreken of uit
gezinnen die thuis geen Nederlands spreken.
Toch verschijnen er weer iedere week artikelen over
voorschoolse educatie in de kranten. Voorschoolse educatie zou niet werken; de
effecten zijn niet aangetoond. Dat zal feitelijke wel kloppen, maar waarom
willen we de effecten van voorschoolse educatie zo ontzettend graag gemeten
hebben. Meten we ons basisonderwijs op die manier, het voortgezet onderwijs? Op
programmaniveau?
Ik volg een cursus aan een hogeschool. Beste aardig, maar effectief?
Ga ik mijn beroep er beter door uitoefenen? Ik geloof er niets van. We zullen
straks wel een evaluatieformulier krijgen, maar ik zie nog geen koppen in de
krant: Helft van aanbod op hogescholen niet effectief.
Wie iets leest over VVE in de krant krijgt daarbij
automatisch de rapporten genoemd waaruit blijkt dat het effect niet is gemeten.
Een twee-eenheid die onlosmakelijk is verbonden in de hoofden van journalisten.
Wetenschappers twisten over de kwestie. Laat ze lekker ruzie maken: iedereen
die met kinderen werkt, ziet het effect van een zo’n rijke mogelijk taalaanbod.
Of dat nu via VVE is of niet. Taal is de basis van het werk van de pedagogisch
medewerker in de voorschoolse periode.
