zaterdag 30 maart 2013

Computeren en zelfbeheersing

Column in eigenWijs 38

Stel dat de boekdrukkunst pas uitgevonden zou zijn na de computergame, hoe zouden we dan over lezen oordelen? Dat vraagt Berthold Gunster zich af in zijn bestseller ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk’. Het oordeel over boeken zou vernietigend zijn, denkt Gunster. Boeken stimuleren de zintuigen te weinig; boeken zijn dorre woorden; boeken isoleren kinderen. Gunster vindt daarom dat we geneigd zijn om computeren tot een onnodig groot vraagstuk te maken. Hij pleit voor een iets relaxtere en verstandigere benadering.
Ik ben het met hem eens. Want op de eerste plaats, wat is computeren? Het is een spelletje spelen (soms met meerdere tegelijk, dus sociaal). Het is een weblog bijhouden (creatief). Het is chatten met vriendinnen, met je hele klas (sociaal). Het is je huiswerk maken en informatie verzamelen (cognitief).
En toch… laat een paar ouders praten over opvoeden en het gaat binnen vijf minuten over mobieltjes en computers. Ze leveren veel stress en conflicten op in gezinnen en soms ook op de buitenschoolse opvang. Hoe ga je daar als ouders en pedagogisch medewerkers mee om?
Als kinderen klein zijn, is het relatief eenvoudig. Je beperkt gewoon de schermtijd. Maar wat als ze vergroeid zijn met hun smartphone en iedere paar minuten hun berichten op twitter, hyves of instagram checken? Mijn dochters vergeten nog eerder hun hoofd dan hun mobieltje.
Het beleid bij Kinderopvang Humanitas is dat smarphones in de bso uit gaan. En dat is goed. Kinderen zijn het gewend van school. School en bso komen daar dan ook mee weg, ouders thuis niet. Verbieden heeft ook geen zin, zegt Justine Pardoen die er een boek over schreef (‘Focus. Over sociale media als grote afleider’). Het gaat erom kinderen na te laten denken over hun gedrag, vindt Pardoen.
En voorbeeldgedrag. Hoeveel volwassenen kom je niet tegen die met moeite hun ogen van hun smartphone af kunnen houden. Ook als ze met iemand in gesprek zijn. Ik las laatst over een eetclub waarvan de leden hun mobiele telefoon tijdens het eten in het midden van de restauranttafel leggen. Wie de behoefte niet kan weerstaan om hem op te nemen, moet de complete rekening betalen.
Computergebruik is niet ongezond. Te veel wel. Net als eten en drinken. Ook bij computer/smarphonegebruik  is het een kwestie van zelfbeheersing. Wetenschappers koppelen zelfbeheersing aan gezondheid, welvaart, welzijn en dus geluk (AMC/Volkskrant-lezing De Anatomische Les). Kinderen die planmatig en weloverwogen te werk gaan, over doorzettingsvermogen beschikken, hun emoties onder controle weten te houden, accepteren dat niet al hun wensen nu, meteen, onmiddellijk in vervulling gaan, zijn op volwassen leeftijd gemiddeld gezonder, welvarender, minder vaak crimineel of verslaafd en gelukkiger. Kortom, laat ze hun zelfbeheersing trainen met de smartphone of spelcomputer.

vrijdag 1 maart 2013

Voorschoolse kindcentra

Column in Management Kinderopvang 3 2013

Eindelijk waren ze er ook in de media, verhalen van tevreden ouders over de kinderopvang. De
Volkskrant van 31 januari liet ouders vertellen dat de kinderopvang dan misschien wel meer was gaan kosten, maar dat ze er heel tevreden over waren. Dat hun kind het leuk had, dat het goed voor hem was en dat ze niet van plan waren om hem ervan af te halen.
We moeten deze meerwaarde van kinderopvang veel meer laten zien, roept iedereen in kinderopvangland al jaren. ‘Meerwaarde In ’n Kinderleven’, beter bekend onder de naam MIK, uit Maastricht dacht dat ook en kwam zo aan haar naam. Het helpt niet in deze barre tijden. MIK kondigde eind januari aan locaties te moeten sluiten. Maar MIK bestaat nog. Kinderij, met 35 vestigingen in de Achterhoek, ging failliet. Geen wonder: Kinderij bekt niet, dat klinkt hetzelfde als intensieve veehouderij.
De term kinderopvang dekt de lading niet. We moeten kinderopvang anders noemen, zo pleitten twitteraars onlangs. De hoofdredacteur van dit blad, Marike Vroom, stelde onder meer ‘voorschoolse kindcentra’ voor. Misschien niet heel revolutionair maar helemaal niet zo gek.
Heel lang heeft de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk zich vooral gedistantieerd van het onderwijs. ‘Wij spelen geen schooltje.’ ‘Buitenschoolse opvang is vrije tijd.’ ‘Bij ons mogen kinderen kind zijn.’ Maar het is veel tactischer om lekker aan te schurken tegen het onderwijs, met haar ijzersterke imago.
Dat doen ze bijvoorbeeld in Eindhoven met hun Spilcentra verbonden aan basisscholen. Ze hebben de inhoudelijke regie over het peuterwerk aan de basisschool gegeven. Dat doen ze ook in Amersfoort door alle peuterspeelzalen die aan een school verbonden zijn voortaan voorschool te noemen.
Kinderopvang Humanitas stond in januari op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT). Onder meer om de band met het onderwijs te versterken. Ze liet bezoekers reageren op de stelling: Gelukkig hebben we de Kinderopvang. Uit de reacties blijkt dat er sinds de Motie Van Aartsen-Bos veel is gewonnen. Op een beurs die toch vooral door leerkrachten en schooldirecteuren werd bezocht, waren de reacties opvallend positief. ‘Kinderen komen met een voorsprong op de basisschool’; ‘Kinderopvang leert kinderen met elkaar omgaan’; ‘Je merkt het verschil als een kind op de kinderopvang heeft gezeten’; ‘Kinderopvang levert een bijdrage aan de ontwikkeling van een kind.’ Dat is wel afhankelijk van de locatie en de persoon, werd er bij deze laatste opmerking waarschuwend gezegd. En verder is er bij leerkrachten en schooldirecteuren een roep om meer samenwerking, nog meer doorgaande lijn. Het lijkt bijna een uitnodiging van het onderwijs.