Column in eigenWijs 38
Stel dat de boekdrukkunst pas uitgevonden zou zijn na de computergame, hoe zouden we dan over lezen oordelen? Dat vraagt Berthold Gunster zich af in zijn bestseller ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk’. Het oordeel over boeken zou vernietigend zijn, denkt Gunster. Boeken stimuleren de zintuigen te weinig; boeken zijn dorre woorden; boeken isoleren kinderen. Gunster vindt daarom dat we geneigd zijn om computeren tot een onnodig groot vraagstuk te maken. Hij pleit voor een iets relaxtere en verstandigere benadering.
Ik ben het met hem eens. Want op de eerste plaats, wat is computeren? Het is een spelletje spelen (soms met meerdere tegelijk, dus sociaal). Het is een weblog bijhouden (creatief). Het is chatten met vriendinnen, met je hele klas (sociaal). Het is je huiswerk maken en informatie verzamelen (cognitief).
En toch… laat een paar ouders praten over opvoeden en het gaat binnen vijf minuten over mobieltjes en computers. Ze leveren veel stress en conflicten op in gezinnen en soms ook op de buitenschoolse opvang. Hoe ga je daar als ouders en pedagogisch medewerkers mee om?
Als kinderen klein zijn, is het relatief eenvoudig. Je beperkt gewoon de schermtijd. Maar wat als ze vergroeid zijn met hun smartphone en iedere paar minuten hun berichten op twitter, hyves of instagram checken? Mijn dochters vergeten nog eerder hun hoofd dan hun mobieltje.
Het beleid bij Kinderopvang Humanitas is dat smarphones in de bso uit gaan. En dat is goed. Kinderen zijn het gewend van school. School en bso komen daar dan ook mee weg, ouders thuis niet. Verbieden heeft ook geen zin, zegt Justine Pardoen die er een boek over schreef (‘Focus. Over sociale media als grote afleider’). Het gaat erom kinderen na te laten denken over hun gedrag, vindt Pardoen.
En voorbeeldgedrag. Hoeveel volwassenen kom je niet tegen die met moeite hun ogen van hun smartphone af kunnen houden. Ook als ze met iemand in gesprek zijn. Ik las laatst over een eetclub waarvan de leden hun mobiele telefoon tijdens het eten in het midden van de restauranttafel leggen. Wie de behoefte niet kan weerstaan om hem op te nemen, moet de complete rekening betalen.
Computergebruik is niet ongezond. Te veel wel. Net als eten en drinken. Ook bij computer/smarphonegebruik is het een kwestie van zelfbeheersing. Wetenschappers koppelen zelfbeheersing aan gezondheid, welvaart, welzijn en dus geluk (AMC/Volkskrant-lezing De Anatomische Les). Kinderen die planmatig en weloverwogen te werk gaan, over doorzettingsvermogen beschikken, hun emoties onder controle weten te houden, accepteren dat niet al hun wensen nu, meteen, onmiddellijk in vervulling gaan, zijn op volwassen leeftijd gemiddeld gezonder, welvarender, minder vaak crimineel of verslaafd en gelukkiger. Kortom, laat ze hun zelfbeheersing trainen met de smartphone of spelcomputer.
