Column in samenWijs 9, tijdschrift voor ouders van Kinderopvang Humanitas
‘Last van een prikkelbare baby. Lees hem voor’; ‘Houd uw baby thuis’; ‘Positief opvoeden? Ze worden er kleine narcistjes van’. Zomaar een greep uit de kranten van afgelopen maanden.
Opvoeden is trending topic in Nederland. Behandelen Nederlandse ouders hun kinderen te veel als prinsjes en prinsesjes? Het artikel in het Volkskrant Magazine van 30 mei van columnist Sheila Sitalising scoorde veruit het hoogste als het gaat om boze reacties. Onder de kop ‘Ik ga je rammelen’ brak zij een lans voor een ‘Surinaamse, Caribische, in elk geval niet-Nederlandse’ opvoeding. Het stuk werd aangekondigd als ‘Een pak rammel is zo erg nog niet’. En dat deed menig lezer concluderen dat het een pleidooi was voor slaan. Dat was het niet, zei Sitalsing achteraf. De redactie had haar gevraagd om de Surinaamse opvoedcultuur af te zetten tegen de Nederlandse. Meer niet.
Opvoeden en vooral straffen houden de gemoederen flink bezig. Denk aan de discussie rondom de naughty chair van de Britse ‘supernanny’ Jos Frost. Het vakblad Kinderopvang wijdde er in haar jongste nummer een artikel aan: De Stoutstoel: een zegen of vloek? Voor- en tegenstanders komen erin aan het woord.
Opvoedartikelen laten vooral zien dat pedagogiek geen harde wetenschap is. De manier waarop we opvoeden zegt vooral iets over ons, over onze cultuur en over de tijd waarin we leven. Uitspraken door opvoedcoaches als ‘Een time-out is emotioneel schadelijk’ (zoals in het artikel in Kinderopvang) lijken me daarom vooral emotioneel schadelijk voor opvoeders.
Als opvoeder heb je het niet gemakkelijk. Opvoedadviezen buitelen over elkaar heen en zijn niet zelden tegengesteld aan elkaar. Ook ouders onderling nemen elkaar graag de maat. Alle kinderen moeten strenger opgevoed worden, behalve die van mij. Opvoeden is net autorijden: 85 procent van de automobilisten vindt dat hij beter rijdt dan gemiddeld.
‘Ouders fokken elkaar op’, schreef Aleid Truijens (De Volkskrant 6 juni) over de door ouders gevoelde plicht om mee te lopen met de avondvierdaagse. Truijens: ‘De schoolpleinpolitie heerst. Wie de moed heeft om te zeggen “Veel plezier schat, tot straks” maakt zijn kind tot zielige uitzondering.’
Zou het beste advies aan ouders niet zijn: ontspan. ‘Kinderen worden ook vanzelf wel groot’, zoals Rita Kohnstamm, schrijver van de opvoedbijbel Kleine ontwikkelingspsychologie’ (1980) ooit zei.
Het Manifest van de luie ouder uit 2010 van Tom Hodgkinson heeft nog niets aan kracht ingeboet. Regel 1: We zijn tegen het idee dat ouderschap een inspannende bezigheid is. Regel 2: We beloven plechtig dat we onze kinderen hun gang laten gaan.
