in Management Kinderopvang, 12 2013
Peter van Lieshout, lid van de Wettenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) zei het heel duidelijk (de Volkskrant, 5 november): ‚De basisschool is ook een vorm van kinderopvang, alleen noemen we dat niet zo. Op de basisschool zien we dat kinderen opgevangen worden in een stimulerende omgeving waarin ze dingen leren die hun leven rijker maken.’ Dat wenst Van Lieshout ook voor de kinderopvang. Zijn WRR pleit voor een ander soort kinderopvang: minder nadruk op opvang, meer op onderwijs. ‚In emancipatoire zin is er met kinderopvang weinig winst meer te boeken. Maar wel in educatieve zin. Maak van de kinderopvang een educatieve omgeving waarin je de cognitieve vermogens van kinderen uitdaagt.’
Als het om educatie gaat, kijkt heel Nederland tegenwoordig naar Finland. Finland-bingo: als het woord Finland ergens op de eerste twee bladzijden van een beleidsnota voorkomt, heb je bingo. Altijd prijs.
Dit voorjaar kwam de Finse goeroe Pasi Sahlberg naar Nederland. Hij vergeleek het Nederlandse en Finse systeem. In Nederland zijn kinderen vanaf vier jaar leerplichtig. ‚Te vroeg’, oordeelt Sahlberg, aldus School aan Zet (22 mei). In Finland gaan kinderen pas op zevenjarige leeftijd naar school. Daarvoor gaan ze naar Kindergarten. ‚Dat betekent niet dat er geen educatie plaatsvindt in de Finse voorschoolse instellingen. “Spelen is een complexe set van vaardigheden en houding. Kinderen zijn goed in spelen als ze verbeeldingskracht en creativiteit laten zien. Begeleiders in Kindergarten en Daycare zijn allemaal universitair opgeleid en getraind om kinderen goed te observeren, om hun nieuwsgierigheid en leergierigheid te prikkelen.”’
Bovendien ligt zowel in de Finse voorschool als op school de nadruk niet alleen op cognitieve vakken. Zo gaan kinderen in het basisonderwijs na elke 45 minuten les een kwartier naar buiten. Dat vertelt lerares Hanna Noomen, van Finse afkomst (Volkskrant 9 november). ‚Dan zijn ze daarna veel frisser.’
Ook Noomen roemt het Finse onderwijs vanwege de professionaliteit van de leerkrachten. Om in Finland op de lerarenopleiding te komen, moet je niet alleen hoge cijfers hebben op het vwo, maar ook aantonen dat je cultureel ontwikkeld bent. ‚Ik moest mijn diploma’s van dansles en pianoles laten zien. Als je die niet hebt, kom je er niet in.’
De kwaliteit in het onderwijs moet omhoog. Dat vraagt om professionalisering, zei Geert ten Dam, voorzitter van de Onderwijsraad in NRC Handelsblad (2 november). Ook pleit zij voor meer waardering van niet-cognitieve capaciteiten.
We kunnen voorspellen dat deze discussies over professionalisering zich binnenkort verplaatst van het onderwijs naar kinderopvang. Het is goed als de kinderopvang daarop alvast een voorschot neemt. En wie weet gaan we dan ook, net als Finland, een scheidslijn maken bij zes jaar in plaats van vier jaar.
