Principes zijn niet te omzeilen
Column in Management Kinderopvang, maart 2012
De kinderopvang krijgt weer een AMvB waarin de kwaliteitseisen vastgelegd zijn. De minister is door de Raad van State teruggefloten, want beleidsregels geven niet de mogelijkheid om sancties op te leggen. Wel zijn de leden van de Brancheorganisatie Kinderopvang gewoon verplicht zich aan het convenant en dus de kwaliteitseisen te houden.
Maar zijn het niet vooral de niet-leden die kwaliteitseisen aan hun laars lappen? In welke branche dan ook? De directeur van de bijna failliete woningbouwcorporatie Vestia kreeg in 2007 een bedrag van 438 duizend euro op zijn rekening gestort (Quotenet). Volgens de Telegraaf, en bevestigd door een Vestia-woordvoerder, is dat in 2011 opgelopen tot een half miljoen. En dat terwijl 95 procent van de leden van de overkoepelende branchevereniging Aedes binnen de Balkenendenorm blijft. Maar de grootste woningbouwvereniging Vestia was geen lid van Aedes. Hoe veelzeggend.
‘Niet net doen of de overheid een markt is’ stond boven een interview met hoogleraar openbaar bestuur Paul Frissen (de Volkskrant, 25 januari jl.). Zijn Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling publiceerde onlangs het rapport ‘Tegenkracht organiseren – lessen uit de kredietcrisis’.
Doen alsof de collectieve sector een markt is, zorgt voor dezelfde excessen die in de financiële wereld tot de kredietcrisis leiden, is de conclusie. Dat betekent volgens hem niet dat er meer regels moeten komen. Daar is zowel de volkshuisvesting, vanwege de Vestia-affaire, als de kinderopvang, vanwege de Raad van State-uitspraak, bang voor. Frissen is echter tegen een overdaad aan regels. ‘Komt de overheid met 22 uitzonderingscategorieën, verzint de slimme burger de 23ste waar hij zelf in valt. De overheid moet niet met regels, maar met principes komen – regels kun je omzeilen, principes niet.
Ook Volkskrant-columnist Sheila Sitalising (3 februari jl.) is sceptisch over meer regels: ‘Vervolgens gaan we een dikke laag nieuw toezicht eisen opdat zoiets nooit, nooit meer gebeure. Vervolgens gaat het gewoon weer mis, net even iets anders, op een wijze die we nu nog niet kunnen bedenken.’
Frissen noemt tal van branches waar het mis ging, omdat men het doel uit het oog verloor. Zo werd de Cito-score van middel om te kijken of leerlingen voldoende kennis hebben opgedaan en of scholen hun beste deden een doel op zich. Namelijk een zo hoog mogelijke Cito-score halen. De effectiviteit bij de politie werd niet beter toen agenten werden afgerekend op het aantal bekeuringen dat ze uitdeelde. Efficiency werd de maat. Maar het meest efficiënte gevangenisbeleid is als je alle gevangen bij binnenkomst doodschiet’, zegt Frissen. ‘Ik bedoel: de publieke sector draait om waarden en efficiency is daar maar een van.’
Laat het ook in de nieuwe AMvB gaan over waarden en principes in plaats van over vierkante meters en kapstokhaakjes.
