Einde van de manager
Column in MonnickendamPlus, december 2011
Niemand zou raar opkijken als ik naakt in mijn scootmobiel door het winkelcentrum reed’, zegt een jonge vrouw met multiple sclerose (MS) in NRC Handelsblad (26 november jl.). Waarom niet? Half Amsterdam-Zuidoost heeft haar namelijk al ooit onder de douche gezet. Zo groot is het personeelsverloop onder de organisaties die haar verzorgen. Niet MS, maar zorgstress is wat haar verlamt, zegt ze zelf. ‘Zorgindustrie is Kafka in de polder’ kopt de krant dan ook. De vrouw doet haar verhaal in de rubriek ‘Het laatste woord’. Daarin vertellen terminale patiënten over hun levenseinde. De vrouw gunt ons een blik in een wereld van WAO, WMO, CIZ, CAK, WTCG, CER, PGB-VP, PGB-PV en alle andere afkortingen waar de zorg zo dol op is. Niet alleen is de zorg vreselijk ingewikkeld, haar zorg is ook vreselijk anoniem. Ze twittert erover en krijgt erg veel reacties: ‘ook van mensen die in dezelfde ellende zitten als ik.’
Zo iemand ‘in dezelfde ellende’ komt voor in de nieuwe film ‘Alles van Waarde’ van regisseur en streekgenoot Frans Bromet. De film ging in première tijdens het IDFA-filmfestival en komt volgend jaar in de bioscoop en op tv. Bromet doet in de film verslag van wat hij noemt de managerscultuur. Hij volgt een verpleegkundige en brengt mooi in beeld hoe haar werk veranderd is. Volgens Bromet door toedoen van de managers. Niet langer verpleegt ze mensen, maar ze levert producten: wijkverpleging is product 12, verzorging product 20. En bij ieder product staat een bepaalde tijd. Minuten wel te verstaan, geen kwartieren of halfuren. Met een stopwatch in haar zak gaat de wijkverpleegkundige door de dag.
Maar er is hoop voor Frans Bromet. ‘De laatste manager’ heet het boek van Ben Kuiken (2010) waarin hij het vertrek van de laatste manager aankondigt. Kuiken is journalist en werkte jarenlang bij Management Team (!). Medewerkers kunnen hun werk prima zelf organiseren, schrijft hij. Zijn grote voorbeeld is Buurtzorg.
Buurtzorg is een Nederlands concept en bestaat sinds 2007. Zo’n 4000 verpleegkundigen en ziekenverzorgenden werken onder de naam Buurtzorg, in 380 teams door heel Nederland. De teams zijn zelf verantwoordelijk voor personeel, organisatie en financiën. Daardoor kan de organisatie werken zonder tussenlaag van managers.
Buurtzorg verovert de wereld, meldde de media de afgelopen weken. Te beginnen in Zweden. Daar ging Buurtzorg op 1 december van start. België, Japan en de Verenigde Staten hebben belangstelling. Het einde van de manager is in zicht. Politiek Den Haag helpt eraan mee. Managers moeten een dag voor de klas, aldus een recente motie van de SP.
